Krasicki Mikolaja Doswiadczalskiego przypadki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Bawi�em w Moguncji przez pi�� dni. Szynki wySmienite, wino re�skie najlepsze. Chorowa-
�em tam na niestrawnoS� �o��dka, podobno z szynek.
37
W�aSnie w sam dzie� Trzech Królów stan��em w Kolonii, by�em w katedrze na odpuScie i ca-
�owa�em g�owy Sw. Sw. Kaspra, Majchra i Baltazara.
Lubo mi si� doS� podoba�y niemieckie kraje, zda�o mi si� jednak, �em si� odrodzi�, gdym
przebywszy most na Renie od fortecy Kiel, stan�� w Stra�burgu. Szkoda, �e zima, bobym s�y-
sza� g�os ptasz�t, które zapewne w Francji pi�kniej Spiewaj� jak gdzie indziej, trawa musi by�
ziele�sza. Co mróz, lubo by� tego dnia, jakem przyjecha�, doS� przykry, t�sze s� nierównie
u nas. Zapomina�em by� wzi�� z sob� r�kawa albo go kupi� w Wiedniu. Obieg�em ca�y Stra�-
burg, nie mog�em jednak dosta� bia�ych niedxwiadków.
DrogoS� tu, prawda, wielka, jak mog� miarkowa� z regestru gospodarza; ale cz�owiek tak
grzeczny, tak mi�y i do tego przystojny, i� mu z ochot� zap�aci�em za trze dni tyle, ile
w Frankforcie za tydzie�. Wracam si� jeszcze do niedxwiadków: rzecz mi si� zda bardzo
dziwna, �e w tak wielkim mieScie, a co najwi�ksza, francuskim, nie mo�na tego dosta�, o co
w Brodach i w Opatowie nietrudno. u Musi to w tym by� jakaS tajemnica, o której si� ja z cza-
sem w Pary�u, da Bóg, zapewne musz� dowiedzie�.
Droga z Stra�burga brukowana, bardzo dobra, do samego Pary�a; w Metzu zasta�em bardzo
wielu �ydów; ale nie s� ubrani tak jak u nas. Pozna�em tam z wielkim zadziwieniem Lejb�,
synowca arendarza mojego z Szumina; jak mi powieda�, wys�a� go tam stryj na nauk�. Bó�-
nica jeszcze pi�kniejsza ni� w Brodach.
Nied�ugo bawi�c w Metzu, jecha�em prosto szcz�Sliwym krajem, gdzie si� wino szampa�-
skie rodzi, w Reims, mieScie sto�ecznym, z wielkim moim �alem nie mog�em widzie� cudow-
nej ampu�ki Sw. Remigiusza.
Tandem po doS� d�ugiej, wielce zabawnej, a wi�cej jeszcze kosztownej podró�y stan��em
szcz�Sliwie w Pary�u 3 lutego o godzinie trzeciej z po�udnia.
38
ROZDZIA� PI�TNASTY
Nacisk przechodz�cego pospólstwa, okrzyki przedaj�cych, t�um karet, rozmaitoS� widoków
zag�usza i omamia, �e tak rzek�, przyje�d�aj�cych pierwszy raz do Pary�a. W takowym by-
�em stanie, gdy kareta moja stan�a na ulicy Rw. Honoriusza, jednej z najcelniejszych tego
wielkiego miasta. Dom, gdziem wysiad�, wielk� mia� obszernoS� i nape�niony by� mieszka�-
cami. Apartament wyznaczono mi wygodny; tam rozgoSci�em si� natychmiast, nie bez zadzi-
wienia, �e o które w Warszawie tak d�ugo stara� si� trzeba, tu na pierwszym wst�pie znajduj�
si� tak dobre dla cudzoziemców stancje.
MySl, �e jestem w Pary�u, zaprz�tn�a jedynie imaginacj� moj�; czu�em niewymown� pocie-
ch� i ledwo mog�em wierzy�, �e si� znajduj� na miejscu tak po��danym. Gdym troch� ode-
tchn��, pyta�em si� gospodarza, którego dnia mo�na widzie� balety i komedie. Odpowiedzia�,
i� w nacisku niesko�czonych innych rozrywek co dzie� mog� wybiera� mi�dzy oper�, kome-
di� francusk� i w�osk�.
- Gdzie indziej - przyda� - mySl�, �eby znalex� jak� zabaw�; tu nad tym si� tylko trzeba za-
stanawia�, jakow� wybra�.
Nie by�em panem pierwszego impetu radoSci i porwawszy za szyj�, pocz��em serdecznie Sci-
ska� opowiadacza szcz�SliwoSci mojej. Zrazu si� przel�k�, uSmiechn�wszy si� potem, podob-
no z prostoty mojej, ofiarowa� mi pocz��, ile nowo przyby�emu i bez doSwiadczenia, us�ugi
swoje. W momencie otoczony zosta�em kupcami prezentuj�cymi coraz pi�kniejsze towary.
Przyniesiono kilkanaScie biletów: jedne opowiada�y loteri�, drugie zachwala�y wyborne wina,
trzecie g�osi�y nowe widowiska, czwarte oznajmywa�y o tandecie - me sko�czy�bym, gdybym
chcia� opowieda�, co si� w ka�dym znajdowa�o.
Ja zaS w owych s�odkich obrotach, nienasycony nowoSci�, coraz milszym roztargniony wido-
kiem - patrza�em, czyta�em, pyta�em, odpowiada�em, dawa�em komisa, wszystko razem bez
odetchnienia. Biegali w zawody za moimi rozkazami naj�ci lokaje i domowa czeladx; trzy
cz�Sci izby zabra�y zniesione towary, zasz�o dwie karet naj�tych, które w tym tumulcie, po-
dobno z przes�yszenia, zamówili pos�a�cy. Chcia�em jecha� na komedi�; �al mi by�o opery;
gospodarz w�oskie teatrum zachwala�.
Nie rezolwowany jeszcze, gdzie mia�em jecha�, gdym jedn� z zap�at� odprawiwszy, do drugiej, pi�k-
niejszej, p�sowo lakierowanej karety mia� wsiada�, wstrzyma� mnie z nag�a gospodarz powiedaj�c,
i� suknie moje nie by�y zupe�nie zimowe. Prosi�em o eksplikacj� tej tajemnicy i dowiedzia�em si�,
i� aksamit niestrzy�ony uchodzi tylko do nowembra, a koronki brukselskie, jakie mia�em, nie s�
nawet jesienne. Zreflektowawszy si� wi�c, i� przystrojenie zabra�oby wiele czasu, musia�em rad nie-
rad wróci� si� do stancji. Przyniesionej wieczerzy ma�o co skosztowawszy uda�em si� do spoczyn-
ku, znu�ony podró��, a bardziej rozgoszczeniem. Chcia�em spa�, ale daremne by�y usi�owania moje;
wrzawa nieustaj�ca na ulicy, a taka druga podobno lub wi�ksza w g�owie nie da�y mi oczu zamkn��.
39
Jeszczem by� nazajutrz u gotowalni, gdzie sprowadzony najcelniejszy perukarz nowe syste-
ma modnej symetrii pracowicie uk�ada�, gdy lokaj, naj�ty wszed� opowiedaj�c wizyt� jego-
moSci pana hrabi Fickiewicz. Wszed� tego momentu pi�knie ubrany kawaler i z niesko�czon�
radoSci�, a razem podziwieniem pozna�em mego lubego s�siada podwojewodzica, o którego
siostr� niegdyS mia�em honor konkurowa�. Po pierwszych zwyczajnych przywitaniach pyta-
�em si� jegomoSci pana hrabi, jak mu si� w Pary�u powodzi.
- Wybornie! - odpowiedzia�.
Wszed� zatem w obszerne wyobra�enia paryskich rozrywek, grzecznoSci kawalerów tamtej-
szych, których on by# wiernym naSladownikiem, i ju� nawet do tego stopnia doskona�oSci przy-
szed�, i� zosta� autorem nowego kroku fraków. Na fundamencie wi�c rozmaitych jego powieSci
u�o�yliSmy plant� �ycia w Pary�u: przyrzek� by� wiernym moim towarzyszem i na dowód ser-
decznej poufa�oSci po�yczy� ode mnie dwieScie pi��dziesi�t luidorów. Gdym mu pokaza� listy
rekomendacjalne od pos�a francuskiego w Warszawie, zgani� ten mój post�pek opowiedaj�c, i�
te listy adresowane do osób takich, których konwersacja, zbyt powa�na, a przeto smutna, kwa-
drowa� �adnym sposobem nie mo�e z rzeSkoSci� kawalerów i m�odych, i modnych.
- Znajd� ja dla waszmoS� pana - rzek� dalej - nierównie wi�ksze rozrywki w tych domach,
gdzie sam ucz�szczam.
U�o�yliSmy wi�c dla honoru narodu polskiego wszelkimi sposobami o to si� stara�, �eby
i w guScie, i w magnificencji przepisa� kawalerów tamecznych. Jako� zaraz skonfiskowane
by�y suknie, którem z Warszawy przywióz�: owe pasamany drzewickie nie zda�y si� do mojej
paradnej liberii. Ja zaS wi�cej jak tydzie� musia�em czeka� na wygotowanie ekwipa�u; gar-
deroby i liberii dla czterech lokajów, dwóch laufrów, Murzyna i huzara. Gdy ju� wszystko
by�o na pogotowiu, dopiero za przewodnictwem jegomoSci pana hrabi, i ja sam tak�e hrabia, [ Pobierz całość w formacie PDF ]