[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zmianę.
43. Czas jest jakby rzeką wypadków i strumieniem gwałtownym. Wszystko bowiem,
zaledwie się okazało, już zostało porwane, już co innego się okazuje, a co innego zniknie.
44. Każde zdarzenie jest tak zwykłe i znane jak róża na wiosnę i owoc w jesieni. Czymś takim
jest bowiem i choroba, i śmierć, i potwarz, i zasadzka, i wszystko to, co głupców cieszy lub
smuci.
45. W następstwie rzeczy po sobie następujących widać zawsze pewien związek. Bo nie jest
to jakoby wyliczanie szczegółów bez związku, połączonych tylko w myśli, ale połączenie
rozumne. I jak to, co jest, jest ułożone w sposób harmonijny, tak i to, co się dzieje, okazuje
nie proste następstwo, ale cudowny jakiś związek.
46. Zawsze pamiętaj o twierdzeniu Heraklita: "Jest śmiercią ziemi stać się wodą, a śmiercią
wody stać się powietrzem, a powietrza ogniem i na odwrót." Należy zaś tu mieć na uwadze
także człowieka, "który zapomina, dokąd droga wiedzie". I o tym należy pamiętać, że "z
rozumem, który rządzi wszechświatem, żyją ludzie w niezgodzie, a z czym codziennie się
stykają, to wydaje się im obce". I o tym, że "nie należy czynić i mówić jakby we śnie (i wtedy
bowiem zdaje się nam, że działamy i mówimy)". I o tym, że "nie należy postępować jako
dzieci rodziców", to jest bezmyślnie, "bo tak nas nauczono".
16
47. Tak jak nie bardzo byś to uważał za ważne, gdyby ci bóg jaki powiedział, że jutro
umrzesz, a z pewnością pojutrze- umrzeć raczej pojutrze niż jutro, chyba gdybyś był w
najwyższym stopniu tchórzem, jakaż to bowiem jest różnica?- tak nie uważaj za rzecz ważną,
czy umrzesz po wielu latach, czy jutro.
48. Rozmyślaj zawsze o tym, ilu to lekarzy umarło, którzy nieraz brwi swe ściągali nad
chorymi! Ilu astrologów, którzy jako rzecz ważną śmierć innym przepowiadali! Ilu filozofów,
którzy o śmierci i nieśmiertelności tysiączne snuli pomysły! Ilu rycerzy, którzy wielu zabili!
Ilu tyranów, którzy moc nad duszami dzierżyli ze straszną zuchwałością, jakoby sami
nieśmiertelni. Ileż to miast całych, że tak powiem, umarło, Helike i Pompeja, i Herkulanum, i
inne niezliczone. Przejdz
znajomych, jednego po drugim. Ten temu ostatnią oddał przysługę,
a potem nogi wyciągnął, ów tamtemu. A wszystko w krótkim czasie. Zbierając to razem,
patrz na sprawy ludzkie zawsze jako na jednodniowe i marne. Co wczoraj było kroplą śluzu,
jutro już mumią lub prochem. Tę więc oto twoją chwilkę czasu przebądz
według natury i
pogodnie daj się rozłożyć, jak pada dojrzała oliwka, która wielbi swą rodzicielkę i wdzięczna
jest drzewu, co ją zrodziło.
49. Podobny bądz
do skały, o którą się ciągle fale rozbijają. A ona stoi, a koło niej usypiają
bałwany wody. "O ja nieszczęśliwy, że mię to spotkało."- Ależ nie tak! Lecz: "O ja
szczęśliwy, że chociaż mię to spotkało, żyję bez smutku, nie gnębi mnie teraz
niejszość ani nie
boję się przyszłości." To bowiem każdemu przydarzyć się mogło, a nie każdy potrafiłby żyć z
tym bez smutku. Dlaczegóż więc owo jest bardziej nieszczęściem, jak to szczęściem? Czyż w
ogóle nazwiesz to nieszczęściem człowieka, co nie jest odstąpieniem od natury człowieka?
Czy odstąpieniem od natury ludzkiej zdaje ci się być to, co nie jest niezgodne z wolą jego
natury? Jakżeż więc? Wolę znasz. Czyż więc to, co ci się zdarzyło, wzbrania ci być
sprawiedliwym, wielkodusznym, roztropnym, rozumnym, ostrożnym, szczerym, oby-
czajnym, wolnym i inne mieć cechy, przy których natura ludzka swą właściwość zachowuje?
Pamiętaj zresztą przy każdym zdarzeniu, które cię do smutku przywodzi, o zasadzie: To nie
jest nieszczęściem- owszem, szczęściem jest znosić to wzniosie.
50. Prostym, a przecież skutecznym środkiem służącym do gardzenia śmiercią jest
wspomnienie o tych, którzy z uporem trzymali się życia. Cóż im z tego za większa korzyść
niż tym, którzy wcześnie zmarli? Z tym wszystkim gdzieś tam leżą Kadykianus, Fabius, [ Pobierz całość w formacie PDF ]