Eo Oslak, Vinko La malbabela jaro

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

La faktoj estas prezentitaj iel proksimume, stranga estas an-
ka� la aserto, ke Esperanto ne sukcesis en sia anta�a plano
tial, �ar E�ropo ne estas plu centra regiono de la mondo
kaj kune kun tio falis anka� Esperanto, kiu bazi�as sur la e�-
ropaj lingvoj kaj kulturo.
Se tio estus vero, anka� la Angla devus perdi sian rolon. La
vera ka�zo estas simple tio, ke la plej multaj homoj ankora�
ne akiris la senton de tuthomara aparteno. La majoritato de
la homoj vivas ankora� en stato de nure triba aparteno kaj
konscio. Nur en la plej evoluitaj nacioj ekzistas ia �enerale
akceptita nacia konscio kun kelkaj �ermoj de internaciismo.
Sed la tuthomaran koncepton evoluigis �e si nur la plej kle-
raj kaj malegoismaj unuopuloj, inter kiuj abundas �uste es-
perantistoj.
Sed �enerale la artikolo estis relative afabla kaj favora al
63
LA MALBABELA JARO
eLIBRO
Esperanto. Eble la origino de kelkaj netrafaj asertoj trovi�as
�e la peranto el niaj propraj vicoj, kiu �in provizis per faktoj
kaj komentarioj.
Aloizo skribas en sia letero el Triesto: Novica, da se �lo-
ve�tvo pripravlja na kri�anje �loveka s �impanzom, se mi zdi
v bistvu stra�nej�a, kakor novica o atomski bombi, kacetih in
gulagih. Satan je torej sedel kar v biogeneti�ne laboratorije.
(La nova�o, ke la homaro sin preparas por la kruci�o de la
homo kun �impanzo, �ajnas al mi esence pli terura ol la no-
va�o pri atombombo, koncentrejoj kaj gulagoj. Satano do ek-
sidis rekte en la genetikaj laboratorioj.)
Se mi pli atente alrigardas la malaltajn fruntojn de niaj po-
tenculoj, havuloj kaj deciduloj, mi devas min demandi: �u ne
superflue?
29-an de majo 1987
Por la mondpolitika scenejo hiera� estis gaja tago. La amatora
piloto Mathias Rust el Hamburgo estis kun ver�ajne iu viri-
no enaere por akiri la lastajn bezonatajn horojn por fari�i
profesia piloto. Sed anstata� hejmen, li el Helsinko flugis al
Moskvo, trifoje superflugis cirkle la Ru�an placon kaj tie al-
teri�is. Al la preterpasantoj li disdonis a�togramojn kaj la
sovetia polico lin fine arestis.
Ironia hazardo estas, ke en la sama tago la sovetiaj �elimaj
militgardistoj festis sian festotagon kaj en Pravda e� ape-
ris artikolo, la� kiu nek unu metro da sovetia teritorio surtere
kaj enaere povas eskapi la kontrolon &
Sed en la sama tago per simila sporta aviadilo fu�flugis la
64
LA MALBABELA JARO
eLIBRO
konata kuba generalo Rafael Delpinio Dias, kiu fami�is dum
la t.n. invado de la Golfo de porkoj fare de Usono. Nun li kun
tuta familio fu�is al Florido kaj petis azilon.
31-an de majo 1987
Hiera� mi fal�is la herbon kaj por kompenso ni povas uzi
la ripozan kabanon proksime al la lago de Vrba. �iujn kvin
pa�ojn mi devis akrigi la fal�ilon, �ar la herbejo estis de longe
neflegita.
En ripozminutoj mi legis la surprize �arman malgrandan
romanon de F. Werfel Der Abituriententag (La jubilea tago de
abiturientekzamenitoj). En kelkaj tagoj mi kaj mia edzino de-
vos same �eesti la 20-jari�on de nia abiturienta ekzameno. Mi
estis la sola fra�lo en la klaso, cetere �iuj knabinoj. �u post
tiom da jaroj eblos ia minimuma fruktodona konversacio, a�
okazos iel simile kiel en la romano de Werfel?
Interese, kiel sa�e kaj lerte Gorba�ov eluzis la aventuron de
la germana aviadisto Rust. Tuj li forigis la �efan homon de la
armeo Sokolov kaj anka� la komandanton de la aerfortoj. Sed
tiu �i evento jam iel demonstras, ke ne temas plu pri la ler-
teco de Gorba�ov, sed anka� pri la volo de Alta potenco, kiu
probable intencas pri Rusio ion grandan, ion fundamentan.
Povas esti, ke la senkulpa Rust en lasta momento savis la pla-
nojn de Gorba�ov anta� la ortodokse leninismaj armeaj �e-
foj &
65
LA MALBABELA JARO
eLIBRO
5-an de junio 1987
�is la lasta tago mi kalkulis je la hodia�a unua vendredo en
la monato, de kiuj mi volas na�foje honorigi la koron de Je-
suo pere de komuniado. Estis promesite al Ch. Labouree, ke
�iuj, kiuj plenumos tiun �i piadon, mortos kun la helpo de
Kristo.
Vere interese, kiaj obstakloj akumuli�as kontra� la plenu-
mo de tiuj na� sinsekvaj partoprenoj �e la komunio honore
al la Jesua koro. Mi simple dumtage forgesis, ke mi tuj post
la ofica laboro je la 17-a horo devus iri al la pre�ejo. Sed feli�e
mi poste tamen rememoris kaj komencis en la tuta urbo ser�i,
kie okazas diservo post tiu tempo. Fine mi trovis la pre�ejon,
kie cetere la parola parto jam pasis, sed la �efa, e�karistia
parto restis je mia dispono. Mi certe ne povis pekkonfesi, sed
en tiu momento tio ne gravis. Tiel mi sukcesis jam la kvaran
fojon sinsekve plenumi mian intencon.
13-an de junio 1987
Mia edzino kaj mi veturis al Kotlje por partopreni en resto-
racio, situanta apud la mineralakva fonto, la kunvenon de
niaj iamaj kunlernantoj okaze de la 20-jari�o ekde la abitu-
rienta ekzameno. Mi estis la sola fra�lo en la klaso; kun mia
edzino mi �iam akre kverelis, e� por unu momento ne pri-
pensinta la eblecon, ke ni iam havos ion komunan. Sed, �u ni
nun malpli kverelas?
Du meza�aj virinoj sidis ekstere apud la �ardena tablo kaj
nin ridete observis, kiam ni tuj volis eniri restoracion. Unu el
ili estis jam plene grizhara. Ni ne povis supozi, ke temas pri
66
LA MALBABELA JARO
eLIBRO
du samklasaninoj & Nur la aliaj fari�is maljuna, se ili de lon-
ga tempa distanco ne estas vidataj; sed mem oni restas �iam
same juna, same infana &
Balda� ni estis preska� plennombraj. La gastoj, niaj pro-
fesoroj, evidente malfruis. Mi eksidis apud delikate aspektan-
ta virineto, kun kiu mi en la lerneja tempo tre amike rilatis,
�ar �i estis bona amikino de mia lernejtempa simpatio & Sed
anstata� diri al mi kelkajn informojn pri sia dumtempa kaj
hodia�a vivo, �i, false opiniinta, ke mi ege bezonas ian sub-
gustan amuzon, komencis paroli al mi maldecajn kaj krudajn
�ercojn , rilatantajn plejparte al la seksa instinkto. xiaj bu�is-
ta�aj vortoj ne kongruis al la kadro de �ia milda viza�o kaj
belaj blondaj haroj, kvankam ne plu tiel belaj, kiel iam, est-
inte longaj �is la zono &
Alsidis �e mi unu post la alia la ceteraj knabinoj , ili pa-
rolis pli sa�e kaj milde, kvankam sur iliaj viza�oj speguli�is pli
fortaj batoj de la vivo. Iu vivas en Germanio en Munkeno; alia
gvidas propran modan butikon en Labako, la tria jam dufo-
je �an�is sian geedzecan partneron, la kvara �ismorte karam-
bolis kun piediranto surstrate & La karieroj de bono kaj de
malbono; de sano kaj malsano; de la aku�oj kaj abortoj.
Post tio venis tri profesoroj. La unua, nuntempe jam dok-
toro pri ekonomia statistiko, nur �enerale salutis kaj okupis
la frontan lokon. Homo de sukceso, de memadmiro kaj cer-
ta cinikismo.
Du aliaj, la tiama klasestro, kaj profesoro pri la Slovena
lingvo, proponis la manon al �iu kaj okupis la flankajn lokojn
proksime de mi. Kvankam anka� al ili ne mankas ia grado de
memadmiro, ili almena� estis disponi�emaj por la gelernan-
taro.
67
LA MALBABELA JARO
eLIBRO
Profesoro pri geografio kaj historio, nia klasestro, plendis
pro la hodia�a generacio kaj �ia malaktivemo. Li ne povas
kompreni, ke la akumulatoroj de la oficiala dialektika mate-
rialismo balda� malpleni�os. La homaj generacioj jam sek-
vas unu la alian de miliono da jaroj, do ili ne povas esence
�an�i�i en 20 jaroj. Sed mi ne volis en tiu soleneta momento
�eni lian blindan kredon je leninisma paradigmo. Se la fak-
toj ne sukcesas persvadi lin, kion faru mi?
La alia, profesoro pri la slovena lingvo, kiu multe asistis �e
miaj unuaj literaturaj provoj, plendis pri la fakto, pri vere tris-
ta fakto, ke la aliaj pensas alimaniere ol mi, foje e� nur pro
tio, ke tio estu alimaniere & Anka� lian koncepton mi en tiu
�i momento ne volis aflikti kaj mi simple kapjesis. Cetere mi
intencis al li afable konsili, ke li komencu pensi la� la maniero
de la aliaj, kaj la �ena diferenco pereos, sed tio ne konvenis
por tiu okazo kaj anka� ne helpus multe, sed nur plikom-
pletigus la plendtrezoron de mia bona profesoro. [ Pobierz całość w formacie PDF ]